Δήλωση Γιώργου Ψυχογιού για την ΚΥΑ επανακαθορισμού της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας

Με βάση την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β’ 1727/08-04-2025) περί κατάρτισης του Εθνικού Καταλόγου ασφαλών τρίτων χωρών και το άρθρο 91 του Ν. 4939/2022 (ΦΕΚ Α’ 111/2022), εκφράζουμε την έντονο προβληματισμό μας για τον χαρακτηρισμό της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας για αιτούντες διεθνή προστασία με καταγωγή από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και τη Σομαλία.

Η Τουρκία δεσμεύεται από τη Σύμβαση της Γενεύης περί προστασίας των προσφύγων αποκλειστικά για Ευρωπαίους πολίτες, δεν παρέχει πρόσβαση στο δικαίωμα αίτησης διεθνούς προστασίας, όπως προβλέπει η περ. ε της παρ. 1 του άρθρου 91 Ν. 4939/2022, με αποτέλεσμα να μην εφαρμόζει την κρίσιμη αρχή της μη επαναπροώθησης (άρθρο 33 της Σύμβασης) σε μη Ευρωπαίους πρόσφυγες, ενώ την ίδια στιγμή οι εγγυήσεις και η προστασία ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων για τους ίδιους τους πολίτες της Τουρκίας διαρκώς περιορίζονται. Συνεπώς, ο χαρακτηρισμός της ως ασφαλούς τρίτης χώρας παραβιάζει ευθέως τις διατάξεις του άρθρου 91 του Ν. 4939/2022, που απαιτούν σαφή και αποτελεσματική προστασία των αιτούντων διεθνή προστασία.

Η απόφαση αυτή συνιστά επίσης ευθεία αμφισβήτηση της πρόσφατης απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας που είχε ακυρώσει προηγούμενη ΚΥΑ λόγω ανεπαρκούς αιτιολόγησης. Η σημερινή ΚΥΑ συνιστά, επομένως, μια έμπρακτη περιφρόνηση της Δικαιοσύνης και της νομιμότητας από την κυβέρνηση.

Επιπλέον, εκφράζουμε την έντονη ανησυχία μας για το συνεχιζόμενο έργο του Υπουργού Μάκη Βορίδη, ο οποίος με την πολιτική του αμφισβητεί συστηματικά και μεθοδικά τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο και προσφύγων που απορρέουν από τις διεθνείς συμβατικές υποχρεώσεις της χώρας μας. Κάτι, εξάλλου, που επισήμανε με ξεκάθαρο τρόπο και η Ένωση Διοικητικών Δικαστών σε πρόσφατη ανακοίνωσή της.

Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό ότι η απόφαση αυτή λαμβάνεται ενώ στο Αφγανιστάν οι Ταλιμπάν, στη Συρία οι τζιχαντιστές του ISIS και στη Σομαλία η οργάνωση αλ-Σαμπάμπ συνεχίζουν να καταπιέζουν βάναυσα εθνοτικές ομάδες και αντιφρονούντες, με αποτέλεσμα σοβαρές και συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο χαρακτηρισμός της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας συνιστά όχι μόνο θεσμική αυθαιρεσία, αλλά και πραγματικό κίνδυνο για τη ζωή και την ελευθερία χιλιάδων ανθρώπων που διατρέχουν άμεσο κίνδυνο να επαναπροωθηθούν σε χώρες όπου κινδυνεύουν να βασανιστούν ή να χάσουν τη ζωή τους.

Υπογραμμίζουμε δε ότι η χρήση του Εθνικού Καταλόγου ασφαλών τρίτων χωρών δεν μπορεί να οδηγήσει στην άμεση και a priori απόρριψη αιτήσεων ασύλου, καθώς σύμφωνα με το νόμο, απαιτείται εξατομικευμένη εξέταση κάθε περίπτωσης από την αρμόδια αρχή (Υπηρεσία Ασύλου). Η σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου περί δυνατότητας άμεσης απόρριψης αιτήσεων είναι παραπλανητική και αντιβαίνει στην ισχύουσα νομοθεσία.

Η επιλεκτική και αυθαίρετη ερμηνεία των διεθνών υποχρεώσεων από την ελληνική διοίκηση, υπονομεύει το κύρος της χώρας μας στην ΕΕ και διεθνώς, αποδυναμώνοντας την αξιοπιστία της σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κράτους δικαίου, που οφείλουμε να τηρούμε απαρέγκλιτα.